Shire

"Służy, ale nie jest służalczy. Staje do boju, ale bez wrogości.

Nic nie przewyższa go potęgą, nic nie przewyższa go gwałtownością...".

Ten  fragment poematu został zapewne napisany specjalnie 

z myślą o wiernym koniu zaprzęgowym. 

   

    Piękny poemat Ronalda Duncana "Koń" doskonale opisuje nasze szlachetne rumaki, ale łatwo zapomina się, że rasy koni pociągowych były na całym świecie pierwotnie hodowane w celu uzyskania konia bojowego. Najlepiej znana angielska rasa koni pociągowych, szajry, tak brytyjska, jak brytyjskie są buldogi, jest imponująca: szajry mogą mierzyć 18 dłoni lub nawet więcej, łącząc masę z jakością. Szajry wywodzą się od średniowiecznego konia bojowego, znanego jako wielki koń (great horse), który od Olivera Cromwella (podczas krótkiego republikańskiego epizodu w dziejach Anglii) otrzymał miano "angielski kary" (english black). 

    W czternastym stuleciu setka ogierów została sprowadzona z Lombardii w północnych Włoszech, aby krzyżować je z rodzimymi klaczami angielskimi w celu uzyskania cięższego i silniejszego konia. Te konie były jak żywe opancerzone czołgi. Początkowo hodowano je po to, aby miały wystarczającą siłę, by udźwignąć średniowiecznego rycerza w pełnej zbroi, wyposażonego w ciężką broń. A jednocześnie musiały być na tyle zwrotne, aby zanieść go na pole bitwy. Rycerz dosiadał konia tuż przed rozpoczęciem walki, a do tego momentu koń był prowadzony z prawej strony przez giermka. 

    Chociaż silne, konie te nie były tak wielkie jak dzisiejsze szajry, i gdy rósł popyt na większe, silniejsze zwierzęta pociągowe do pracy na roli, rasa english black została ulepszona przy wykorzystaniu koni flandryjskich bądź flamandzkich, pochodzących z Niderlandów. Później dodano krwi fryzyjskiej. Hodowane w środkowych hrabstwach Anglii przez uczniów i zwolenników Roberta Bakewalla (1725-1795), konie te zaczęły być uznawane jako kary koń Bakewella (Bakewell black). Następnie krzyżowano je z folblutami, aby uzyskać okazy pożądanych wymiarów, i gdy zaczęły się pojawiać wśród nich różne umaszczenia, słowo "kary" (black) stało się mylące, a rasa została w 1878 r. przemianowana na angielskiegoz konia pociągowego (english cart horse).

    Ogierem założycielem współczesnej nazwy szajer jest Packington Blind Horse, który krył klacze w Ashleby-de-la-Zouche w hrabstwie Leicestershire w latach 1755-1770 i pojawia się w pierwszej księdze stadnej towarzystwa hodowli koni rasy english cart horse, opublikowanej w 1878 r. Organizajca hodowlana zmieniła swoją nazwę na Shire Horse Society, Towarzystwo Hodowli Konia Shire, w 1884 roku, a nowa nazwa odzwierciedlała początki tej rasy w hrabstwach (shires) środkowej Anglii, rejonie zwanym "the Midlands". 

    Staranna obserwacja współczesnej rasy pozwoliła uniknąć początkowych problemów zdrowotnych i kłopotów z drogami oddechowymi i koń ten zaczął być bardzo popularny, tak w Wielkiej Brytanii, jak i w Stanach Zjednoczonych, które na dużą skalę rozpoczęły import szajrów, a amerykańska organizacja hodowców koni tej rasy, American Shire Horse Association, powstała już w 1885 r. Powodzenie szajrów - a w rezultacie również ich wartość - rosło, a ich przyszłość wydawała się zapewniona. W okresie kryzysu gospodarczego o dobrych źrebiętach mówiono, że "dają najlepszą dywidendę". Jednakże w miarę postępu mechanizacji szajry po drugiej wojnie światowej prawie zupełnie wyginęły - w latach 1947-1948 zginęło około stu tysięcy, a liczba rejestrowanych źrebiąt spadła do osiemdziesięciu rocznie. 

  

  Dzięki oddanym hodowcom szajry zostały ocalone przed wyginięciem i w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat rasa ta wyraźnie się odradza. Koń ten jest doprawdy imponujący - może mierzyć 18 dłoni lub nawet więcej i łączy w sobie masę z niezaprzeczalną "jakością" - szajry, skrzyżowane z folblutami, niejednokrotnie dają niezłe konie do skoków przez przeszkody. Ich szlachetna głowa z rzymskim (wypukłym) nosem jest długa i szczupła, a wielkie, przyjacielsko spoglądające oczy są pełne inteligencji.

    Szajry mają stosunkowo długą szyję jak na konie pociągowe oraz szeroką, potężną pierś o znacznym obwodzie, krótki grzbiet z dobrze umięśnioną partią zadu. Ich zdrowie, wytrzymałe nogi są kościste i mają pęciny porośnięte niezwykle bujną, długą jedwabistą sierścią, tworzącą tzw. szczotki pęcinowe. Obecnie jest bardzo wiele karych szajrów, co zapewne przypomina o początkach tej rasy, ale skarogniade, gniade i siwe są również często spotykane; mogą też istnieć białe odmiany. Towarzystwo hodowlane nie dopuszcza występowania wśród ogierów maści kasztanowatej lub dereszowatej, aczkolwiek ta ostatnia może być akceptowana u klaczy, które są też na ogół nico mniejsze i bardziej "kobiece".
    Ten "olbrzymi dżentelmen" jest do tej pory wykorzystywany do uprawy roli w niektórych częściach Zjednoczonego Królestwa, a kategorie dla szajrów należą do najbardziej popularnych podczas pokazów rolniczych. Rasa ta ma nawet swój własny pokaz krajowy, odbywający się każdej wiosny w Peterborough, w angielskim hrabstwie Cambridge.